ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ:ವಾಸುಕಿ ರಾಘವನ್ ಅಂಕಣ

ಸಾಕಷ್ಟು ಸಿನೆಮಾ ಶುರುವಿನಲ್ಲಿ  ಶೀರ್ಷಿಕೆ ತೋರಿಸುವಾಗ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಹಾಡನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಬಹಳಷ್ಟು ಸಲ ಸಿನಿಮಾದ ಪಾಪ್ಯುಲರ್ ಹಾಡಿರುತ್ತೆ, ಅಥವಾ ಸಿನಿಮಾದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಬಳಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲದ ಹಾಡಿರುತ್ತೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದ ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಡ್ ನಿರ್ದೇಶನದ “ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ”. ಚಿತ್ರದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕವಿತಾ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಹಾಡಿರುವ “ಬಿಚ್ಚುಗತ್ತಿಯ ಬಂಟನ ಕಥೆಯ” ಅನ್ನೋ ಹಾಡು ಬರುತ್ತೆ. ಕೇಳಿದ ತಕ್ಷಣ ಹಿಡಿಸಿದ ಹಾಡು ಇದು, ಯಾಕೆ ಇಷ್ಟ ಆಯ್ತು ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದು ಸಿನಿಮಾ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ. ಆ ಹಾಡು ಈ ಚಿತ್ರ ನೋಡಲು ಬೇಕಾದ ‘ಮೂಡ್’ ಗೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ! ಈ ಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತ ನೀಡಿರುವವರು ಭಾಸ್ಕರ್ ಚಂದಾವರ್ಕರ್. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಂಚೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನ ಕೇಳಿರಲಿಲ್ಲ, ನಂತರ ತಿಳಿದು ಬಂದಿದ್ದು ಅವರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಿತಾರ್ ವಾದಕರು, ಹಾಗು ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ‘ಆರ್ಟ್’ ಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು. ಅಂದ ಹಾಗೆ, ಈ ಹಾಡು ಬರೆದಿರುವವರು ಯಾರು ಗೊತ್ತಾ? ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಕಂಬಾರ. ಬಹುಷಃ ಒಂದು ಸಿನೆಮಾದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರೋ ಇನ್ನೊಂದು ನಿದರ್ಶನ ಸಿಗಲಾರದು!

ಕಥೆ ಹೀಗಿದೆ. ಮಹಾರಾಜರ ಸೈನ್ಯದವರಿಗೆ ತರಬೇತುದಾರನಾಗಿದ್ದ ಗಂಡುಗಲಿ, ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜ ಮಡಿದ ನಂತರ ಊರೂರು ಅಲೆಯುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಮಾರನಾಯಕ ಅನ್ನುವ ನಾಯಕನ ಬಂಟರಿಗೆ ಯುದ್ಧವಿದ್ಯೆ ಕಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಆ ಊರಲ್ಲಿ ನೆಲೆ ನಿಲ್ತಾನೆ. ಮಾರನಾಯಕನ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅವನ ತಮ್ಮ ಕಪರ್ದಿ ಕಸಿದುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ, ತನ್ನ ದಂಡನಾಯಕ ಪೆರುಮಾಡಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ. ಗಂಡುಗಲಿ ತನ್ನ ಚಾಣಕ್ಷತನದಿಂದ ಪೆರುಮಾಡಿಯ ಕಡೆಯವರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಅವರ ಹಸುಗಳನ್ನು, ಭೂಮಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ; ಸೆರೆಸಿಕ್ಕ ಪೆರುಮಾಡಿಗೆ ಜೀವಭಿಕ್ಷೆ ನೀಡಿ ಕಳಿಸಿಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಸೋತು ಬಂಡ ಪೆರುಮಾಡಿಯನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿ, ಹೊರದಬ್ಬಲಾಗುತ್ತದೆ; ಪೆರುಮಾಡಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದುತರಲಿಲ್ಲ ಅಂತ ಮಾರನಾಯಕ ಗಂಡುಗಲಿಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಗಂಡುಗಲಿಯನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಹೋದ ತನ್ನ ಮಗನ ಸಾವಿನಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡು ಪೆರುಮಾಡಿ ಗಂಡುಗಲಿಯ ಜೊತೆ ಕಾಳಗಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಸಮಬಲದ ಇಬ್ಬರೂ ಸುಸ್ತಾಗಿ ಬಳಲಿದಾಗ, ಪೆರುಮಾಡಿ ಇಂದಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಯಾವತ್ತಾದರೂ ಮಾರನಾಯಕ, ಕಪರ್ದಿ, ಅವರ ಅಣ್ಣನ ಮಗ ಜಯಕೇಶಿ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸಾಯಿಸುವುದಾಗಿ ಪಣ ತೊಡುತ್ತಾನೆ. ಜಯಕೇಶಿಯ ಮೇಲೆ ಅಕ್ಕರೆಯಿರುವ ಗಂಡುಗಲಿ ಅವನೊಬ್ಬನನ್ನು ಕೊಲ್ಲದಿರಲು ಬೇಡಿಕೊಳ್ತಾನೆ; ಬದಲಿಗೆ ಮಾರನಾಯಕ, ಕಪರ್ದಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಎಲ್ಲಾ ಬಂಟರನ್ನು ಸೆದೆಬಡಿಯಲು ಪೆರುಮಾಡಿಯ ಜೊತೆ ಕೈಜೋಡಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಅಕಿರೋ ಕುರಸವಾ ಅವರ ಸಮುರಾಯ್ ಸಿನೆಮಾಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಡ್ ಮಾಡಿರೋ ಸಿನಿಮಾ ಇದು. ಪ್ರಭಾವ ಏನೇ ಇದ್ದರೂ ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮಣ್ಣಿನ ಕಥೆಯಾಗಿ ಹೊರಬಂದಿದೆ. ಸಮುರಾಯ್ ಇಲ್ಲಿ ಕಳರಿಪಯಟ್ಟು (ಪಿ ಕೆ ಗೋಪಾಲನ್ ಗುರುಕ್ಕಳ್ ಅವರ ಯುದ್ಧ ವಿನ್ಯಾಸ) ಆಗಿದೆ. ಪೌರಾಣಿಕ ಅಥವಾ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಂದ ತಕ್ಷಣ ಬೃಹತ್ ಸೆಟ್ಟುಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ, ಆದರೆ ಜಯೂ ನಚಿಕೇತ ಅವರ ಕಲಾವಿನ್ಯಾಸ ಎಷ್ಟು ಸರಳವೋ ಅಷ್ಟೇ ಚಂದ.

ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ಅವರ ಅಭಿನಯ ನೋಡಿದರೆ ಇದು ಅವರ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ ಅಂತ ನಂಬಕ್ಕೆ ಆಗಲ್ಲ. ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಆ ಹೊಳಪು, ಹೊಡೆದಾಟಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗೋ ಲವಲವಿಕೆ, ಸೆಣೆಸಾಡುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸು – ಎಂತಹ ಎನರ್ಜೆಟಿಕ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮೆನ್ಸ್! ಅಷ್ಟೇ ಸರಿಸಮವಾದ ನಟನೆ ಸುಂದರಕೃಷ್ಣ ಅರಸ್ ಅವರದು. ಆ ಕಂಚಿನ ಕಂಠ, ನೋಟದಲ್ಲಿ ಆ ತೀಕ್ಷ್ಣತೆ, ವಯಸ್ಸನ್ನೂ ಮರೆಮಾಚುವ ಆ ನಿಲುವು – ಆ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಪರ್ಫೆಕ್ಟ್ ಆಯ್ಕೆ. ಇವನು ಅರ್ಜುನನಾದರೆ ಅವರು ಭೀಷ್ಮ! ವಸ್ತುನಿಷ್ಠವಾಗಿ ಬೇರೆ ಸಿನೆಮಾಗಳಲ್ಲಿ ಇವರಿಬ್ಬರ ನಟನೆಯನ್ನು ನೋಡಿದರೆ, ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಅತ್ಯದ್ಭುತ ನಟರು ಅಂತ ಹೇಳಲಿಕ್ಕಾಗೋದಿಲ್ಲ (ಸುಂದರಕೃಷ್ಣ ಅರಸ್ ಅಂದರೆ ನನಗೆ ಒಂದೇ ಮುಖಭಾವ ನೆನಪಿಗೆ ಬರೋದು, ಅವರ ನಗುಮುಖ ಎಂದಾದರೂ ನೋಡಿದ್ದೀರಾ?) ಆದರೆ ಈ ಸಿನಿಮಾ ಮಾತ್ರ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಹೇಳಿಮಾಡಿಸಿದಂತಿದೆ. ಈ ಚಿತ್ರದಿಂದ ಇವರಿಗೆ ಇಂತಹ ಅಭಿನಯಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕೆದೆಯಾ, ಇವರ ಅಭಿನಯದಿಂದ ಚಿತ್ರದ ಮೆರುಗು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆಯಾ ಹೇಳೋದು ಕಷ್ಟ!

ಗೆಳೆಯ ರವೀಂದ್ರ ಅವರು ಈ ಮಾತನ್ನ ಹೇಳ್ತಾ ಇದ್ರು. ನಾವು ನಮ್ಮ ಜೀವಮಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಲಂಗೆ ಹೋಗಿರಲ್ಲ, ನಿಜವಾದ ಗನ್ ಅನ್ನು ದೂರದಿಂದಲೂ ನೋಡಿರಲ್ಲ. ಆದರೆ “ಸತ್ಯ” ಅಂತ ಒಂದು ಸಿನೆಮಾ ನೋಡಿದಾಗ “ಅರೆ, ಹೌದಪ್ಪಾ, ಹೀಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯ” ಅನ್ನಿಸಿರುತ್ತೆ. ನಿಜವಾಗಿರೋದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮುಖ್ಯ “ಅದು ಸಾಧ್ಯ” ಅನ್ನಿಸುವಂತಿರುವುದು. ಈ ಚಿತ್ರದ ಕಥೆ ನಡೆಯುವುದು  ಬಹುಷಃ ಹನ್ನೆರಡನೆ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿರಬಹುದು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನ ಮಾತಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಭಾಷೆ ಹೇಗಿತ್ತು, ಅವರ ಎಂತಹ ಬಟ್ಟೆ ತೊಡುತ್ತಿದ್ದರು, ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು, ಮನೆಗಳು ಹೇಗಿತ್ತು ಅನ್ನೋದು ನಂಗೆ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಈ ಚಿತ್ರ ನೋಡುವಾಗ ಹೀಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದಂತೂ ಹೌದು. ಒಂದು ಸಿನಿಮಾದ ನಿಜವಾದ ಗೆಲುವು ಇರುವುದು ಇದರಲ್ಲೇ!

ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸೇಡಿನ ಕಥೆ ಅನ್ನಿಸಿದರೂ, ನನಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸಿದ್ದು “ಮೌಲ್ಯಗಳ ಸಂಘರ್ಷಣೆ”. ಮಾರನಾಯಕ, ಕರ್ಪದಿ ಅವರ ಸೈನ್ಯಗಳದ್ದು ಅವರದೇ ಆದ ಕೆಲವು ನಿಯಮಗಳು, ಕಟ್ಟಲೆಗಳು (ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಬಾರದು). ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದ ಗಂಡುಗಲಿಗೆ ಈ ಯಾವುದೇ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಲ್ಲ, ಅವನು ತನ್ನದೇ ವಿನೂತನ ಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಜಯಕೇಶಿ, ಪೆರುಮಾಡಿಯ ಮಗ ಇರಗ ಇವರುಗಳು ಯುದ್ಧವಿದ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಜಯಕೇಶಿಯ ಗೆಳತಿ ಸಾವಂತ್ರಿಗೆ ಅವನು ಹೊಡೆದಾಡುವುದು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲ; ಕರ್ಪದಿಯ ಹೆಂಡತಿ ಇರಗನನ್ನು ತಾಯಿಯಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ದನಿಗೆ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಾದಂತೆ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆ, ಕದನ ಕಮ್ಮಿಯಾಯಿತೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಅನಿಸುತ್ತೆ.

ನಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳು ಎಷ್ಟು ಕೋಟಿ ಬಾಚುತ್ತಿವೆ ಅನ್ನೋದು ನಮಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ವಿಚಾರ ಆಗಬಾರದು. ಎಷ್ಟು ಸಿನಿಮಾಗಳು ಇನ್ನೂ ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಾದ ಮೇಲೂ ರಿಲವೆಂಟ್ ಆಗಿರುತ್ತೆ ಅನ್ನೋದರ ಮೇಲೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡೋಣ. ಅಂತಹ ಒಂದು ಚಿತ್ರ ಇದು!