ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಮಕ್ಕಳಿಂದ ವರದಿ: ಒಂದು ರಾತ್ರಿಯ ಕಥೆ: ನಾಗಸಿಂಹ ಜಿ ರಾವ್

ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯು 1989ರಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಾಗಿನಿಂದ, ಸಹಿ ಹಾಕಿದ ಪ್ರತಿ ದೇಶವು ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ತಮ್ಮ ದೇಶದ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಜಾರಿ ಬಗ್ಗೆ ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಈ ವರದಿಯನ್ನು ‘ಕಂಟ್ರಿ ರಿಪೋರ್ಟ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತವು 1992ರಲ್ಲಿ ಈ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು ಮತ್ತು 1997ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಎರಡನೇ ವರದಿಯನ್ನು 2003-24ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಪರಿಚ್ಛೇದ 45ರ ಪ್ರಕಾರ, ಸರ್ಕಾರದ ವರದಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ದೇಶದ ಮಕ್ಕಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ನಾವು ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆವು—ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ಮಕ್ಕಳೇ ತಮ್ಮ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಮಕ್ಕಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿ, ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಮೂರು ದಿನಗಳ ಸಮಾಲೋಚನೆಯನ್ನು ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿನ ಗಿರಿಜನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಊಟ ಮತ್ತು ವಸತಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವರು ತಮ್ಮ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಕ್ಕಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅವಲೋಕಿಸಿ, ವರದಿಯನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬರಬೇಕೆಂದು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಒಟ್ಟು ಅರವತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಹದಿನೈದು ಹಿರಿಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಈ ತಂಡವು, ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿತು.

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಂದ ಮಕ್ಕಳು ಸಂಜೆ 5 ಗಂಟೆಯ ವೇಳೆಗೆ ಒಟ್ಟಾಗಿದ್ದರು. ನಾವು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬುಕ್ ಮಾಡಿದ್ದ ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು, ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಬಿಳಿಗಿರಿಗೆ ಹೊರಟೆವು. ಪ್ರಯಾಣವು ಸುಗಮವಾಗಿಯೇ ಸಾಗಿತು, ಆದರೆ ಸಂಜೆ 7:30ರ ಸಮಯಕ್ಕೆ, ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ 25 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರವಿರುವಾಗ, ಒಂದು ಟೋಲ್ ಗೇಟ್‌ನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಬಸ್‌ನನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. “ಸಂಜೆ 7 ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದರು. ಎಷ್ಟೇ ವಿವರಿಸಿದರೂ, ಗೋಗರೆದರೂ, ಅವರು ಕೇಳಲಿಲ್ಲ.

ರಾತ್ರಿಯ ಕತ್ತಲೆಯಲ್ಲಿ, ಅರವತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಜೊತೆಗೆ ಇಂತಹ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಎದುರಿಸುವುದು ಸವಾಲಿನ ಸಂಗತಿಯಾಗಿತ್ತು. ನಾವು ಏನು ಮಾಡುವುದು? ಹತ್ತಿರದ ಯಾವುದಾದರೂ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಕಳೆದು, ಮರುದಿನ ಮುಂದುವರಿಯುವ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದೆವು. ಆದರೆ, ಬಸ್‌ನನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿ ಹತ್ತು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಸಂಚರಿಸಿದರೂ ಯಾವುದೇ ಹಳ್ಳಿಯ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ಕತ್ತಲು. ಬಸ್‌ನ ಲೈಟ್‌ನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ದೂರದಲ್ಲಿ ಎರಡು-ಮೂರು ಮನೆಗಳು ಕಂಡವು. ಆ ಮನೆಗಳ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ, ಯಾವುದಾದರೂ ಸಹಾಯ ಸಿಗಬಹುದೇ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದೆವು. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಸ್‌ನಿಂದ ಇಳಿಯದಂತೆ ಸೂಚಿಸಿ, ನಾನು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಹಿರಿಯರು ಟಾರ್ಚ್‌ನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮನೆಯೊಂದರ ಬಳಿಗೆ ಹೋದೆವು.

ಮೊದಲ ಮನೆಯ ಕಿಟಕಿಯನ್ನು ತಟ್ಟಿದಾಗ, ಒಳಗಿನಿಂದ “ಏನು? ಯಾಕೆ?” ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿಬಂತು. ಕತ್ತಲಿನಿಂದಾಗಿ ಮುಖ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾನು ನಮ್ಮ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿವರಿಸಿದೆ. “ಸರಿ, ಊರೊಳಗೆ ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಮೇಸ್ಟ್ರ ಮನೆ ಇದೆ, ಅವರು ಸಹಾಯ ಮಾಡ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಜೋಪಾನ! ತೋಳ, ನರಿ ಇದ್ದಾವೆ, ಬನ್ನಿ ನಾನೇ ಕರಕೊಂಡು ಹೋಗ್ತೀನಿ ,” ಎಂದು ಒಂದು ದನಿ ಹೇಳಿತು.

ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಚಿಂತೆ—ಅಯ್ಯೋ, ಈ ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯೆ, ರಾತ್ರಿಯ ಕತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಇಂತಹ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸುವುದು? ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ, ರಂಗಣ್ಣ, ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾದರು. ಟಾರ್ಚ್‌ನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಸಣ್ಣ ರಸ್ತೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದೆವು. ರಸ್ತೆಯು ಬಸ್‌ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಅಗಲವಾಗಿತ್ತು, ರಂಗಣ್ಣನವರು ಸರ್ಕಾರದ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಗೊಣಗುತ್ತಿದ್ದರು—ವಿದ್ಯುತ್ ಇಲ್ಲ, ನೀರು ಇಲ್ಲ, ಆಸ್ಪತ್ರೆ ಇಲ್ಲ.ಕಾಡು ಮೃಗಗಳ ಕಾಟ .. ಹೀಗೆ ಹಲವು ಸಮಸ್ಯೆ ..

ಸುಮಾರು ಒಂದು ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ನಡೆದ ನಂತರ, ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರ ಮನೆ ಕಂಡಿತು. ಬಾಗಿಲು ತಟ್ಟಿದಾಗ, ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ವರ್ಷದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಲಾಂದ್ರ ಹಿಡಿದು ಬಾಗಿಲು ತೆರೆದರು. ನಾನು ನಮ್ಮ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಸಂಜ್ಞೆಯಿಂದ ತಿಳಿಸಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರು, ಶಿವರಾಮ್ ಸರ್, ಅತ್ಯಂತ ಸೌಮ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು. “ಯೋಚನೆ ಬೇಡಿ, ಶಾಲೆಯ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ. ಈ ರಾತ್ರಿ ಇಲ್ಲಿ ಇದ್ದು, ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹೊರಡಿ. ಆದರೆ, ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಶೌಚಾಲಯ ಇದೆ, ನೀರು ಕಡಿಮೆ ಇದೆ, ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿ,” ಎಂದರು. ಅವರ ಮಾತಿನಿಂದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಚಿಂತೆಯಿಂದ ಮುಕ್ತರಾದೆವು.

ರಂಗಣ್ಣನವರೊಂದಿಗೆ ಬಸ್‌ಗೆ ಮರಳಿದೆವು. ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ, ಶಾಲೆಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದೆ. “ಕರೆಂಟ್ ಇಲ್ಲ, ಯಾರೂ ಹೆದರಬೇಡಿ. ಟಾರ್ಚ್ ತಂದಿದ್ದರೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿ,” ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಶಾಲೆಗೆ ಬಸ್ ತಲುಪಿದಾಗ, ಶಿವರಾಮ್ ಸರ್ ಈಗಾಗಲೇ ಬೀಗ ತೆರೆದಿದ್ದರು. ಬಸ್‌ನ ಶಬ್ದಕ್ಕೆ, ಹತ್ತಿರದ ಮನೆಗಳಿಂದ ಕೆಲವರು ಶಾಲೆಯ ಬಳಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಆರು ಕೊಠಡಿಗಳಿದ್ದವು, ಆದರೆ ಎಲ್ಲವೂ ಧೂಳಿನಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. “ರಾತ್ರಿ ಯಾರೂ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಬೇಡಿ, ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಚಾರ ಇರಬಹುದು,” ಎಂದು ಶಿವರಾಮ್ ಸರ್ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದರು. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಸ್ವಯಂಸೇವಕರಾಗಿ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಗುಡಿಸಿದರು, ತಮ್ಮ ಟವಲ್, ಬೆಡ್‌ಶೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹಾಸಿಕೊಂಡು ಮಲಗಲು ಸಿದ್ಧರಾದರು. ಆದರೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಾಯಿತು—ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಊಟಕ್ಕೆ ಏನು ಮಾಡುವುದು?

ಆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹೋಟೆಲ್ ಇರಲಿಲ್ಲ. ರಂಗಣ್ಣನವರನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಅವರು ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅಂಗಡಿಯ ಮಾಲೀಕ, ಮಾದಣ್ಣ, ನಮಗೆ 40 ಪ್ಯಾಕೆಟ್ ಬಿಸ್ಕತ್ ಮತ್ತು 17 ಬಾಳೆಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಇದನ್ನೇ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಂಚಲು ತಂದೆವು. ರಂಗಣ್ಣನಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದ ಸಲ್ಲಿಸಿದೆವು, ಮಕ್ಕಳು ಚಪ್ಪಾಳೆ ತಟ್ಟಿ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ರಾತ್ರಿ 9 ಗಂಟೆಯಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ವೃತ್ತಾಕಾರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ, “ಇದೊಂದು ಪರೀಕ್ಷೆಯ ಸಮಯ. ಆಹಾರ ಕಡಿಮೆ ಇದೆ, ಹಂಚಿಕೊಂಡು ತಿನ್ನಿ. ರಾತ್ರಿ ಯಾರೂ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಬೇಡಿ. ಶೌಚಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾದರೆ, ಹಿರಿಯರನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ,” ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಕೆಲವು ಹಿರಿಯರು ಬಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಲಗುವ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿದರೂ, “ನೀವು ಮಕ್ಕಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಇರಬೇಕು,” ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ.

ರಾತ್ರಿಯು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸವಾಲಿನಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು. ಶಾಲೆಯ ಕೊಠಡಿಗಳು ಧೂಳಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದವು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಒಂದೇ ಶೌಚಾಲಯವಿದ್ದುದರಿಂದ, ಮಕ್ಕಳು ಸಾಲಾಗಿ ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು. ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಕೈ-ಕಾಲು ತೊಳೆಯಲು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು, ಕಾಡಿನ ಶಬ್ದಗಳಿಗೆ—ತೋಳಗಳಧ್ವನಿ , ಕೀಟಗಳ ಕಿರಿಚಾಟ—ಭಯಭೀತರಾದರು. “ಸರ್, ಇಲ್ಲಿ ಏನಾದರೂ ಆಗಿಬಿಟ್ಟರೆ?” ಎಂದು ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಕೇಳಿದಾಗ, ನಾನು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಚಿಂತೆ—ಈ ಮಕ್ಕಳ ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ನಾನೇ ಜವಾಬ್ದಾರ.

ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಯೂ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಯಿತು. 40 ಬಿಸ್ಕತ್ ಪ್ಯಾಕೆಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು 17 ಬಾಳೆಹಣ್ಣುಗಳು 60 ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮತ್ತು 15 ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಸಾಕಾಗಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು, “ಸರ್, ಇದರಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಲ್ಲ,” ಎಂದು ಗೊಣಗಿದರು. ಆದರೆ, ದೊಡ್ಡವರಾದ ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು, “ನಾವು ಕಡಿಮೆ ತಿಂದರೂ ಚಿಕ್ಕವರಿಗೆ ಕೊಡೋಣ,” ಎಂದು ತಮ್ಮ ಔದಾರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿದರು. ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳ ಸಹಕಾರದ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ನನಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅವರ ಹಸಿವಿನ ಚಿಂತೆಯಿಂದ ಮನಸ್ಸು ಕುಗ್ಗಿತು. ಕತ್ತಲಿನಿಂದಾಗಿ, ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಕಷ್ಟವಾಯಿತು. “ನನ್ನ ಬಾಟಲ್ ಎಲ್ಲಿದೆ?” “ನನ್ನ ಚೀಲ ಎಲ್ಲಿ?” ಎಂದು ಕೆಲವರು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಟಾರ್ಚ್‌ನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಇಡಲು ಸೂಚಿಸಿದೆವು, ಆದರೆ ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಆತಂಕದಿಂದ ಕಂಗಾಲಾದರು. ರಾತ್ರಿಯ ತಂಪಿನಿಂದಾಗಿ, ಕೆಲವರಿಗೆ ಶೀತವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಬೆಡ್‌ಶೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹಂಚಿಕೊಂಡರು.

ರಾತ್ರಿ 11:30ರ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಕೊಠಡಿಯಿಂದ ಮಕ್ಕಳ ಕಿರಿಚಾಟ ಕೇಳಿಬಂತು. ಕತ್ತಲಿನಲ್ಲಿ ಹೆಗ್ಗಣಗಳು ತರಗತಿಯೊಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ್ದವು. ಟಾರ್ಚ್‌ನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹೆಗ್ಗಣಗಳನ್ನು ಓಡಿಸಿದೆವು, ಆದರೆ ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗ ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆತಂಕಕ್ಕೀಡುಮಾಡಿತು: “ಸರ್, ಹೆಗ್ಗಣದ ಹಿಂದೆ ಹಾವು ಬಂದರೆ ಏನು ಮಾಡೋದು?” ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮಕ್ಕಳ ಭಯವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಕೆಲವು ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳು ಅಳಲಾರಂಭಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಕೆಲವರು “ನಾವು ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಡೋಣ” ಎಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಹಿರಿಯರೂ ಈ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಕಂಗಾಲಾಗಿದ್ದರು, ಒಬ್ಬರು “ನಾವು ಈ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿಯದೆ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ” ಎಂದು ಗೊಣಗಿದರು.

ಮಕ್ಕಳ ಭಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ವೃತ್ತಾಕಾರವಾಗಿ ಕೂರಿಸಿ, ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಂಡಲ್ ಬೆಳಗಿಸಿ, 45 ನಿಮಿಷಗಳ ಕಾಲ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಚರಿತ್ರೆಯ ಕತೆಯನ್ನು ಹೇಳಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಕತೆಯನ್ನು ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳಿ, ಹಲವು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದರು: “ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆ ಯಾಕೆ ಇದನ್ನು ಮಾಡಿತು?” “ನಮ್ಮ ವರದಿ ಯಾರಿಗೆ ತಲುಪುತ್ತೆ?” ಈ ಚರ್ಚೆಯಿಂದ ಮಕ್ಕಳ ಭಯ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವರು ಮಲಗಲು ಸಿದ್ಧರಾದರು. ಆದರೆ, ಹೆಗ್ಗಣಗಳ ಘಟನೆಯಿಂದ ಕೆಲವರ ಆತಂಕ ಮರಳಿತು, ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು “ಸರ್, ಏನಾದರೂ ಶಬ್ದ ಕೇಳಿದರೆ ಎಬ್ಬಿಸ್ತೀವಿ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ನಾನು ಹಿರಿಯರೊಂದಿಗೆ ಕೊಠಡಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಚಿಂತೆ—ಈ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಆಗಿಬಿಟ್ಟರೆ? ಪೋಷಕರಿಗೆ ಏನು ಉತ್ತರ ಕೊಡುವೆ? ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ ನಾನೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಜವಾಬ್ದಾರ. ಕಾಡಿನ ಶಬ್ದಗಳು, ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಶಿವರಾಮ್ ಸರ್‌ರ ಎಚ್ಚರಿಕೆ, ಮತ್ತು ಶೌಚಾಲಯದ ಕೊರತೆ—ಎಲ್ಲವೂ ನನ್ನ ಚಿಂತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ, “ನಾನೇಕೆ ಈ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಕೈಹಾಕಿದೆ?” ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದೆ, ಆದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನು ನೆನೆದು, “ಇದು ಅವರಿಗೊಂದು ಅನುಭವ, ಅವರ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ತಲುಪಿಸುವ ಅವಕಾಶ,” ಎಂದು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಿಕೊಂಡೆ. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ, ನಾನು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಹಿರಿಯರು ಎಚ್ಚರವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದೆವು. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು ಭಯದಿಂದ ಎದ್ದು, “ಸರ್, ಏನೋ ಶಬ್ದ ಕೇಳ್ತಿದೆ,” ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ, “ಏನೂ ಆಗಲ್ಲ, ನಾವೆಲ್ಲ ಇದ್ದೀವಿ,” ಎಂದು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿದೆವು. ಆದರೆ, ನನ್ನೊಳಗೆ, “ಒಂದು ವೇಳೆ ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಯೊಂದು ಬಂದರೆ?” ಎಂಬ ಭಯವಿತ್ತು.

ಶೌಚಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಟಾರ್ಚ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹಿರಿಯರು ಕಾಯಬೇಕಾಯಿತು, ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಕೆಲವರು ಅಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲ ಕಷ್ಟಗಳ ನಡುವೆಯೂ, ಮಕ್ಕಳ ಸ್ಥೈರ್ಯ ನನಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಕೆಲವು ದೊಡ್ಡ ಮಕ್ಕಳು, ಚಿಕ್ಕವರಿಗೆ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹೇಳಿ, ಅವರ ಭಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದರು. “ನಾವು ಇವತ್ತು ಕಷ್ಟ ಪಡ್ತೀವಿ, ಆದರೆ ನಾಳೆ ನಮ್ಮ ವರದಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಹೋಗತ್ತೆ,” ಎಂದು ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗ ಹೇಳಿದಾಗ, ನನಗೆ ಅವನ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯಾಯಿತು. ಕೆಲವು ಮಕ್ಕಳು, ತಮ್ಮ ಬಿಸ್ಕತ್‌ಗಳನ್ನು ಚಿಕ್ಕವರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು, “ನಾವು ಒಂದು ಕುಟುಂಬದ ಹಾಗೆ ಇರೋಣ,” ಎಂದರು. ರಾತ್ರಿಯಿಡೀ, ಶಾಲೆಯ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ, ಟಾರ್ಚ್‌ನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಕೆಲವರು ತಮ್ಮ ಶಾಲೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು, ತಮ್ಮ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಕ್ಕಳ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದರು. “ನಮ್ಮ ಊರಲ್ಲಿ ನೀರಿಲ್ಲ,” “ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರೇ ಇಲ್ಲ,” ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಮಕ್ಕಳು ನಿದ್ದೆ ಮಾಡಿದರು , ಯಾವುದೇ ಕೆಟ್ಟ ಘಟನೆ ನಡೆಯುಯಲಿಲ್ಲ .

ಬೆಳಗಾಯಿತು ಶಿವರಾಮ ಸರ್ ತಮ್ಮ ಮನೆಯಿಂದ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಹಿರಿಯರಿಗೂ ಕಾಫಿ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದರು . ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಎಬ್ಬಿಸಿ ಕಾಫಿ ಕುಡಿಸಿ ಬಸ್ ಹತ್ತಿಸಿದೆವು , ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆವು . ಮಕ್ಕಳ ಸಹಕಾರ ನಿಜಕ್ಕೂ ಮೆಚ್ಚುವಂತಹದು . ಶಿವರಾಮ ಸರ್ ಗೆ ವಂದನೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಿ ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಹೊರಟೆವು . ಮೂರೂ ದಿನಗಳ ಮಕ್ಕಳ ಸಮಾಲೋಚನೆ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಜರುಗಿತು , ಮಕ್ಕಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಬಹಳ ಚನ್ನಾಗಿತ್ತು . ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲಾ ಪರ್ಯಾಯ ವರದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು , ಬಿಳಿಗಿರಿ ರಂಗನ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಜರುಗಿದ ಸಮಾಲೋಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹಿಮ್ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡಿ ಎಂದು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ವಿನಂತಿ ಮಾಡಿದ್ದೆ . ಬೀದರಿನ ಬಾಲಕಿ ಬರೆದ ಹಿಮ್ಮಾಹಿತಿ ನನ್ನ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು …

” ಮಕ್ಕಳ ಸಮಾಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವಾಗ ಪೂರ್ತಿ ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬೇಕು , ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡದೆ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಸುವುದು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ”

–ನಾಗಸಿಂಹ ಜಿ ರಾವ್