ಅನಾಥ ಭಗವಂತ ನೀ ಅವ್ಯಕ್ತನಾಗು: ನಾಗಸಿಂಹ ಜಿ ರಾವ್

ಸಿಂಹಾವಲೋಕನ 4

ವೇಣುಜೀ ಅವರಿಂದ ರಚಿತವಾದ “ಅನಾಥ ಭಗವಂತ ನೀ ಅವ್ಯಕ್ತನಾಗು” ನಾಟಕವು ಕೇವಲ ಒಂದು ನಾಟಕವಲ್ಲ, ಒಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ನಾಟಕವು ಸುಳ್ಳು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು, ದೇವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವಂಚನೆ ಮಾಡುವವರನ್ನು ಬಯಲಿಗೆ ಎಳೆಯುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಭಗವಂತನೇ ಭೂಮಿಗೆ ಬಂದರೆ ಎಂಥ ಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಕಥಾಹಂದರದ ಮೂಲಕ ಸಮಾಜದ ಕೊಳಕು ಮುಖವನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತದೆ.

ನಾಟಕದ ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವಾಗಿರುವ ಭಗವಂತ (ಧೀರನಾಥ -ವಿಷ್ಣು, ನಾಗಭೂಷಣ – ನಾರದ ), ದೀರ್ಘ ನಿದ್ದೆಯಿಂದ ಎದ್ದಾಗ ತನ್ನ ಪಾದಗಳ ಬಳಿ ಕುಳಿತಿರುವ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು (ನಾನು, ಜ್ಯೂಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ) ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾನೆ. ಭಗವಂತನಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರುವ ಹೆಸರುಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಿದಾಗ, ಲಕ್ಷ್ಮಿಯೇ ತನ್ನನ್ನು “ಜ್ಯೂಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ” ಎಂದು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಈ ತಮಾಷೆಯ ಆರಂಭವೇ ಭೂಮಿಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಭಗವಂತನನ್ನು ಭೂಮಿಗೆ ಕರೆತರುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಭಗವಂತನಿಗೆ ಎದುರಾಗುವುದು ಪೂಜಾರಿಗಳ, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ, ರೌಡಿಗಳ ಮತ್ತು ಕುಡುಕರ ಕೈಗೆ ಸಿಲುಕಿ ಅವಮಾನಕ್ಕೊಳಗಾಗುವ ದೃಶ್ಯಗಳು. ಕೊನೆಗೆ, ಭಗವಂತ “ವಾಸನಾ ಭಗವಂತ”ನಾಗಿ ಕಲ್ಲಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ಕಟು ಸತ್ಯವನ್ನು ನಾಟಕ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. (ರಾಜಕಾರಣಿ – ಶಿವಾಜಿ ರಾವ್ ಜಾದವ್ , ಕುಡುಕ – ಕಾಶಿಕೆರೆ ಹಳ್ಳಿ )

ಈಗ ನಾಟಕದ ರಿಹರ್ಸಲ್‌ಗಳು ಶಾರದಾವಿಲಾಸ ಕಾಲೇಜಿನ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ರಿಹರ್ಸಲ್‌ನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರ ನಡುವಿನ ನಗು, ತಮಾಷೆ, ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲತೆಯಿಂದ ಸುಸ್ತಾಗುವಷ್ಟು ಆನಂದವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಿರ್ದೇಶಕ ಎನ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಜೀವ ತುಂಬಲಾಯಿತು. ಶಿವಾಜಿ ರಾವ್ ಜಾದವ್ ಅವರ improvise ಕೌಶಲ್ಯವು ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಜಯನಗರದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಶಿವಾಜಿಯವರು ರಾಜಕಾರಣಿಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ “ಲೋ ನೀನು ದೂರ ಹೋಗು. . . ನಿನ್ನ ನೋಡಿದರೆ ಸತ್ವಂಸಿಂಗ್ ತರ ಕಾಣುತ್ತಿಯ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು, ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿಯವರ ಹತ್ಯೆಯ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ನಗೆಗಡಲಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿತ್ತು.

ನಾನು ಚಾಮುಂಡಿಪುರಂನಲ್ಲಿ “ಜ್ಯೂಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ” ಎಂದೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದೆ. ಸೈಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಾಗ ಜನರು ಚುಡಾಯಿಸುವುದು, ಶಾರದಾವಿಲಾಸ ಬಾಲಕಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರು ಕೂಡ ಈ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೇ ಕರೆಯುವುದು ನನಗೆ ಒಂದು ಗುರುತಾಗಿತ್ತು. ಈ ಗುರುತು ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ಸಿಕ್ಕ ಒಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾನ್ಯತೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅನಾಥ ಭಗವಂತ ನೀ ಅವ್ಯಕ್ತನಾಗು” ನಾಟಕವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನ ವಿವಿಧ ಬಡಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರತಿ ಪ್ರದರ್ಶನವೂ ಜನರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂದೇಶವನ್ನು ತಿಳಿಯಪಡಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ, ತಂಡದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಒಂದು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಮತ್ತು ಹೆಮ್ಮೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿತ್ತು.

ಬೀದಿ ನಾಟಕದ ಅಭಿನಯವು ಕೇವಲ ಕಲೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಲ್ಲ, ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ, ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿದೆ. ಬೀದಿ ನಾಟಕದಂತಹ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನವು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಕೀಳರಿಮೆಯನ್ನು (inferiority complex) ಜಯಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸುವುದರಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸ್ವ-ಗೌರವ (self-esteem) ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು (social skills) ಹೆಚ್ಚುತ್ತವೆ. ಬೀದಿ ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ಸಿಗುವ ಗುರುತು ಮತ್ತು ಮಾನ್ಯತೆಯು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಉನ್ನತಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ನನ್ನ ಅನುಭವದಂತೆ, ಬೀದಿ ನಾಟಕವು ಕೇವಲ ಕಲೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಲ್ಲ, ಒಂದು ಜೀವನ ಪಾಠವಾಗಿದೆ. ಇದು ಕೀಳರಿಮೆಯನ್ನು ತೊಡೆದು, ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ತುಂಬಿ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುರುತನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ, ಇದು ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಾನಸಿಕ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒಂದು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. “ಅನಾಥ ಭಗವಂತ ನೀ ಅವ್ಯಕ್ತನಾಗು” ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ನಾನು ಕೇವಲ ಜ್ಯೂಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸಲಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡೆ.

–ನಾಗಸಿಂಹ ಜಿ ರಾವ್